Na czym polega wsparcie psychologiczne i psychoterapia osób w żałobie? Czy żałoba jest procesem, który trzeba leczyć, wspierać, czy powinniśmy radzić sobie z nią sami?
Naturalny proces i wsparcie psychologiczne
Żałoba zazwyczaj nie wymaga wsparcia specjalisty. Dla większości osób najbardziej bolesne jest pierwsze pół roku, a intensywne cierpienie charakteryzuje pierwszy rok: pierwsze święta, urodziny, ważne rocznice. Proces żałoby, choć trudny, wydaje się nie przekraczać możliwości osoby, która ją przeżywa. W takich wypadkach pomoc profesjonalisty może być przydatna jako wsparcie, gdy zasoby najbliższego otoczenia nie wystarczają. Może stać się tak, gdy np. osoba jest samotna, gdy z różnych powodów nie wierzy w realność udzielenia pomocy przez bliskich (niejednokrotnie także oni przeżywają własną żałobę). Wsparcie psychologiczne jest w takich przypadkach głównie towarzyszeniem w bólu. Psycholog czy psychoterapeuta może stać się osobą, która nie łagodząc na siłę, nie pocieszając i nie oceniając, z cierpliwością i uważnością będzie obecna, zrozumie trudne uczucia, zniesie morze łez, czy wysłucha historii związanych z utraconą relacją. Profesjonalista może także pomóc poradzić sobie z trudnymi pytaniami: np. o to, czy to co się dzieje, jest stanem normalnym lub jak rozmawiać z dziećmi.
Psychoterapia
Czasem wskazana jest głębsza praca terapeutyczna. Znane wcześniej środowisko staje się puste, a przebywanie w nim przykre. Żałoba jest wyczerpująca - wiele osób pragnie sie z niej jak najszybciej otrząsnąć, zanim zdoła ją przeżyć, przystosować się do nowej rzeczywistości i żyć dalej po stracie. W takich wypadkach rola terapeuty związana będzie ze znalezieniem z klientem jego własnego tempa, tak aby móc dokończyć ten proces. Zarówno zbyt szybka ucieczka od cierpienia, jak i zastygnięcie w nim - mogą być przeszkodą w dobrym funkcjonowaniu. Osoby w żałobie często tracą poczucie czasu, który subiektywnie się zatrzymuje - utyka w cierpieniu lub tkwi w przeszłości. Kontakt terapeutyczny, który jest dialogiem z inną, aktywną w tym dialogu osobą z "teraz", przywraca poczucie rzeczywistości czasu. Praca terapeutyczna może skupiać się także na poznaniu i akceptacji uczuć związanych z przeżywaniem straty, które nie są akceptowane przez osobę w kryzysie lub jej otoczenie. Wielu osobom przynosi ulgę usłyszenie, że to co przeżywają jest naturalne.
Celem większości procesów terapeutycznych osób w żałobie jest lepsze radzenie sobie z lękiem, pełniejsze funkcjonowanie w obecnej sytuacji i budzenie nadziei.
Zagrożenia nieprzeżytej żałoby - reakcja depresyjna
Osoby, które nie dokończyły przeżywania procesu rozstania, miewają kłopoty ze zdrowiem, snem, relacjami i rzadko odczuwają przyjemność. Czasami obawiając się pełnego przeżywania - dają chwilowy upust emocjom, powierzchownie je odreagowują, co daje niewielką ulgę i w dłuższej perspektywie czują się gorzej. Czasem nie rozumieją własnych reakcji - przez lata zbyt spokojnie lub nadmiernie reagują na trudności. Ucieczka od teraźniejszego bólu i pozorny spokój powodują niemożność przeżywania w przyszłości. Objawy te związane są z doświadczeniem depresyjnym i psychoterapia staje się terapią depresji, przywracającą żywe przeżywanie, a gdy ono powróci- staje się pracą nad żałobą.